In deze kroeg in Belgrado is oorlogscrimineel Radovan Karadzic nog steeds een held

Als je door Nieuw-Belgrado, een grimmige buitenwijk ten noordwesten van de Servische hoofdstad, loopt is de enorme muurschildering van een bebaarde man op de Vlajkovicevastraat moeilijk te missen. Het portret zit pal naast de ingang van de piepkleine kroeg Crazy House – wat de stamkroeg was van veroordeelde oorlogscrimineel Radovan Karadzic.

Karadzic ging elf jaar lang door het leven als "dokter" Dragan Dabic, een alternatief genezer die niemand minder bleek te zijn dan de meest gezochte man ter wereld: de voormalige Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic, die beschuldigd werd van genocide, oorlogsmisdaden en misdaden jegens de mensheid tijdens de Bosnische oorlog.

Karadzic wist zich elf jaar lang voor de autoriteiten te verstoppen, en bracht veel van die tijd door bij café Crazy House. En dat is waar zijn oude kroegmaten op donderdag te vinden waren toen hun vriend, die in 2008 gearresteerd werd, veroordeeld werd tot veertig jaar gevangenisstraf door het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

Hij werd door het tribunaal als opperbevelhebber van de Bosnisch-Servische republiek verantwoordelijk gehouden voor de "systematisch en strak georganiseerde moord op mannen en jongens in Srebrenica" in 1995, en voor de drie jaar durende belegering van Sarajevo.

Te midden van dikke wolken sigarettenrook en shotjes sterke Servische slivovitsj-brandewijn zitten vijf mannen die ergens in de vijftig zijn zwijgend onder een portret van Karadzic. Ze beweren dat ze in de tijd dat hij hier een stamgast was, zijn echte identiteit nog niet kenden.

"Hij zat hier vaak in zijn eentje een kop koffie of een glas rode wijn te drinken. Soms nam hij een vriend of twee mee; hij woonde maar een paar straten verderop," zegt Nebojsa Jevric, die een lange baard heeft en een pet draagt waar "Alaska" op staat.

Volgens Jevric, die zegt dat hij een "oorlogsjournalist" was en voor de Servische nationalistische kranten en tijdschriften schreef in de jaren negentig, wist niemand dat die man met die lange witte baard Karadzic was. Een andere man aan de bar, die zichzelf identificeert als "Jezus", beaamt dat.

"We waren allemaal boos toen we realiseerde dat hij het was. Als ik had geweten dat hij het was, was ik de eerste geweest die hem een onderduikplek had aangeboden," zegt hij.

Het vonnis werd uitgezonden op tv, maar de kroegmaten van Karadzic zagen niet hoe hij veroordeeld werd tot vier decennia in de cel – waar hij waarschijnlijk zal sterven. (Hij kan in hoger beroep gaan, maar dat zal jaren duren, en Karadzic is zeventig). Er is geen tv in de bar; de barman zegt dat ze die een paar maanden geleden weg hebben gedaan. Sommige stamgasten zijn naar huis gegaan om het vonnis af te wachten, maar het is nog steeds druk in de kroeg: de zes tafeltjes zitten vol met journalisten die gekomen zijn om wat citaten los te peuteren van de mensen die Karadzic een Servische held vinden, en geloven dat de Bosnische Serven de slachtoffers waren in de oorlog.

"Radovan is het slachtoffer en de aanklagers zijn beulen. En die doen wat beulen doen," zegt stamgast Miroslav Kovijanic, terwijl hij en zijn vrienden op het vonnis wachten.

Daarna staan de stamgasten op om een toast uit te brengen op Karadzic. Een man die Dusan Randjelovic heet begint met tranen in zijn ogen te zingen: "Ik wil je met dit lied vertellen hoeveel ik van je hou, Radovan."

"Ik ben je dankbaar, mijn tranen zijn voor jou, de held – en mijn verdriet kan niet worden uitgedrukt in jullie artikelen en foto's," zegt de gepensioneerde Randjelovic tegen de aanwezige journalisten.

Karadzic is de hoogste bevelhebber die veroordeeld is voor de genocide die gepleegd werd tijdens de Bosnische oorlog, waarbij honderdduizend mensen stierven en meer dan 2,2 miljoen mensen op de vlucht sloegen. Het was en is nog steeds het bloederigste conflict dat Europa heeft gezien sinds de Tweede Wereldoorlog.

Maar voor de mannen in dit ouderwetse café is Karadzic een held, net als de andere leiders wiens portretten aan de muren hangen – de Russische president Vladimir Poetin, die door velen in Servië gezien wordt als een "beschermer" tegen westers "imperialisme"; de oud-generaal Ratko Mladic – ook wel de slager van Srebrenica genoemd – die ook voor het oorlogstribunaal is gedaagd; en Slobodan Milosevic, die gezien wordt als de "architect" van de oorlogen in voormalig Joegoslavië in de jaren negentig, en stierf tijdens zijn proces in Den Haag.

Naast dat trio van Slavische helden hangt een vierde man die op het eerste gezicht niet thuis lijkt te horen op de muren van Crazy House: de Libische dictator Moammar Khaddafi.

Zelfs tijdens de opstand in Libië waren er veel mensen in Servië die Khaddafi zagen als een held. Niet alleen vanwege het antiwesterse sentiment dat in het land heerst door de NAVO-bombardementen in 1999, toen Servië onder vuur kwam te liggen vanwege de onderdrukking van etnische Albaniërs in Kosovo, maar ook omdat degenen die nostalgisch terugkijken op het oude regime zich herinneren hoe de leider van het communistische Joegoslavië, Marshal Tito, decennialang succesvol balanceerde tussen Oost en West – en vrienden maakte in Afrika en Azië in de zogenaamde organisatie van niet-gebonden landen. In die tijd waren Joegoslavië en Libië bondgenoten.

In het centrum van Belgrado grepen straatverkopers de gelegenheid van het vonnis tegen Karadzic aan om buttons en Servische vlaggen te verkopen voor een demonstratie waartoe was opgeroepen door een andere verdachte van oorlogsmisdaden, de Servische politicus Vojislav Seselj.

Seselj, wiens vonnis op 31 maart wordt verwacht, zei dat de demonstratie een protest was "tegen de veroordeling van Radovan Karadzic", die toevallig op dezelfde dag werd uitgesproken dat het zeventien jaar geleden was dat de NAVO haar luchtoorlog tegen Servië begon.

Vanja, een 21-jarige studente die haar achternaam niet wilde geven, zei dat het "ongepast" was dat Karadzic veroordeeld werd op dezelfde dag als de herdenking van de NAVO-luchtcampagne.

De achttienjarige Savo Velikic had gespijbeld om de demonstratie van Seselj bij te wonen. "De veroordeling is een schande, omdat iedereen elkaar aan het vermoorden was in die tijd. Alleen de Serven worden veroordeeld in Den Haag, en dat bewijst dat de veroordeling onrechtvaardig is," zei hij.

Zijn vriendin Aleksandra Gligorin (18 jaar) was ook aan het spijbelen. "Ik zou misschien denken dat de veroordeling logisch was als iemand anders, en niet alleen de Serven, ook veroordeeld werd voor oorlogsmisdaden," zei ze.

Dat is een veelgehoorde opvatting in Servië, waar velen geloven dat het oorlogstribunaal in Den Haag bevooroordeeld is tegen het land. Zelfs de Servische minister van Justitie Nikola Selakovic zei op nationale televisie dat de veroordeling "op geen enkele manier zal helpen in het verzoeningsproces, wat de belangrijkste doelstelling van het tribunaal was."

Maar de nabestaanden van sommige Bosnische oorlogsslachtoffers vonden het vonnis niet toereikend. Munira Subasic, de voorzitter van de organisatie Moeders van Srebrenica, zei dat ze "hoopten dat hij [Karadzic] een gepaste straf zou krijgen," die de rol erkent die Karadzic ook speelde in andere gebeurtenissen in de oorlog, niet alleen in de massamoord in Srebrenica.

"De duur van de straf is niet belangrijk," zei ze, "maar het gaat om de essentie."