De Viola Organista
Het is misschien wel het meest mysterieuze instrument uit de geschiedenis. En nu, na 500 jaar, weten we eindelijk hoe het klinkt. De ‘Viola Organista’, een uitvinding van Leonardo da Vinci voor soort vioolorgel, werd enkele weken geleden door maker en concertpianist Slawomi Zubrycki voor een publiek in Krakow ten gehore gebracht. Het geluid is vreemd en warm en best wel funky:Het idee voor de Viola Organista was om een instrument te maken dat als piano bespeeld kon worden maar het langere geluid zou hebben van een strijkinstrument. De schets voor de Viola Organista toont een of meerdere wielen gewikkeld in paardenstaarthaar die via een pedaal onder het instrument continue draaiend worden gehouden. Door een toets op het keyboard in te drukken wordt een snaar naar beneden gedrukt tegen de ronddraaiende strijkstok om een noot te produceren. Met dit neerlaatmechanisme kunnen noten en akkoorden over veel langere periodes gespeeld worden dan normaal bij een piano het geval is.Het idee voor het instrument is door Leonardo neergekrabbeld in zijn Codex Atlanticus, een 1.119 pagina’s tellende set van schetsen en krabbels tussen 1479 – 1519, waarin onder andere ook vliegmachines, parachutes, duikpakken en bepantserde tanks in staan beschreven. Het duurde zo’n 100 jaar voordat een organist uit Nuremberg de eerste poging voor een soortgelijk vioolorgel deed, en in de loop van de geschiedenis hebben verschillende anderen het met wisselend succes geprobeerd. Een exacte uitvoering van da Vinci’s uitvinding werd echter nooit gemaakt.Nu, 5.000 uur werk en duizenden euro’s later, heeft de Poolse concert pianist Slawomir Zubrzycki dus eindelijk zijn versie voor de Viola Organista onthuld. Het instrument is volledig functioneel. Het effect is een geluid waar Da Vinci van droomde, maar nooit heeft gehoord. “Ik heb geen idee wat Leonardo da Vinci zou denken van het instrument dat ik heb gemaakt,” zegt Zubrzycki. “Maar ik hoop dat hij tevreden zou zijn.”