Een nieuw lichtkunstwerk in het Westerpark in Amsterdam stopt de vier seizoenen in één uur

Op een avond ben ik alleen thuis, en luister ik Canto Ostinato. Even nergens aan denken, en gewoon luisteren naar het repetitieve, minimalistische pianogeluid van Simeon ten Holt. Prima. Nog geen 24 uur later sta ik voor een kunstwerk dat eigenlijk best veel raakvlakken vertoont met deze compositie: ook hier zie je herhalende patronen, subtiele overgangen en een meditatief karakter.

Ik ben bij de opening van Window Westerpark II, een cirkelvormige lichtsculptuur van de Amsterdamse kunstenaar Clifton Mahangoe. Zoals de naam doet vermoeden staat deze in het Westerpark in Amsterdam, op nagenoeg dezelfde plek als waar vorig jaar een ander werk van deze kunstenaar stond. Op het werk worden allerlei beelden van de natuur geprojecteerd die soepel door elkaar heen vloeien, van groene bladeren met een strakblauwe lucht tot kabbelend water met lichtreflecties. Allemaal zijn ze afkomstig uit het Westerpark, en aan elkaar gemonteerd in een loop van een uur.

Vlak voordat Window Westerpark II voor de eerste keer aan gaat, wordt er glühwein geschonken, en houdt kunsthistoricus Max Hemelraad, een vriend van de kunstenaar, een praatje. “De manier waarop we iets waarnemen wordt gekleurd door de tijd waarin we leven,” zegt hij. “Oude films als Dr. No uit 1962 vinden we tegenwoordig maar traag. We zijn gewend aan een snelle manier van presenteren. Maar dit nieuwe werk dwingt voorbijgangers om even op de rem te staan. Het eist een moment van stilte.”

De lichtsculptuur gaat aan. We zien beelden in de cirkel verschijnen die Mahangoe in het afgelopen jaar van het Westerpark heeft verzameld, en nu op zo’n manier in elkaar zijn gevlochten dat het een haast abstract geheel is geworden. Inderdaad vrij kalmerend, al doet die glühwein ook weinig verkeerd.

De beelden vertegenwoordigen de vier seizoenen. Samen zijn ze op te vatten als een blauwdruk van het Westerpark, vertelt kunstenaar Clifton Mahangoe als ik naast hem sta. Al is het er niet aan af te zien waar ze precies geschoten zijn.  “Als je bijvoorbeeld de Westergasfabriek steeds zou zien, dan besef je dat het een loop is, en denk je na een paar keer: ah, daar heb je ‘m weer. Maar als je de beelden wat algemener houdt, blijft het veel spannender.”

“Ik wil een andere perceptie van het leven laten zien,” vervolgt Mahangoe, “door bijvoorbeeld het perspectief van een lieveheersbeestje in te nemen. In mijn werk probeer ik de energie van de natuur samen te laten vloeien in nieuwe ruimtelijke kaders, en de alledaagse beleving van licht, tijd en ruimte in een ander concept te vangen.”

De voorganger van dit werk is Window Westerpark I, dat Mahangoe eerder alleen in een kleine expositiesetting tentoonstelde. Ze maken deel uit van een serie. Hij maakte ook al een Window van bijvoorbeeld het Vondelpark en de Keizersgracht in Amsterdam. “De vorige versies waren iets helderder,” vertelt hij daarover. “Deze heeft wat vertraging in het beeld, zodat er veegachtige patronen in ontstaan. Ik wilde het nog wat meer verstillen.”

Een belangrijke inspirator voor deze reeks is de Deense kunstenaar Olafur Eliasson, die eveneens natuurkundige fenomenen als licht, water en reflectie in zijn artistieke concepten verwerkt. De verschillen zijn echter duidelijk. “Bij mij gaat het om bewegende beelden,” zegt Mahangoe. “En ik maak gebruik van zowel natuurlijk als technisch licht.” Bovendien werkt hij vaak met cirkels, het symbool voor oneindigheid. “Een cirkel heeft geen begin, midden of einde, net zoals de natuur.”

Op een gegeven moment laat Mahangoe vallen dat hij ook geëxperimenteerd heeft met muziek. Hij vroeg zich af of er ook een auditieve component aan het werk kan worden toegevoegd, waarna een pianist een muzikale interpretatie van het werk maakte. Maar daarover horen we later misschien meer.

Toch ben ik wel benieuwd hoe die muziek ongeveer geklonken moet hebben. Een beetje minimalistisch, wellicht? Mahangoe knikt. “Het had wel iets weg van Canto Ostinato.”

Window Westerpark II staat voor het grote grasveld van het Westergasfabrieksterrein, op het Stenenpleintje tegenover de Espressofabriek. De projecties gaan aan bij zonsondergang, en uit om twee uur ’s nachts. Het werk is te bezichtigen tot 15 januari.