Ex-bokser Bart van Polanen Petel maakt kunst door er heel hard tegenaan te slaan

Als je op de website van paintboxer Bart van Polanen Petel belandt, kom je al snel tot de conclusie dat we hier niet te maken hebben met de zoveelste agressieve, leeghoofdige bokser. De voormalig Nederlandse amateurkampioen – die zelfs even onder de legendarische bokser Joe Frazier in Killadelphia trainde – heeft na een lange en imposante bokscarrière nu een nieuwe passie in zijn leven gevonden: kunst.

Niet dat Bart nooit meer een rechtse directe uitdeelt. De Tilburgse “Muhammad Dalí” maakt namelijk kunst door zijn bokshandschoenen in de verf te dopen en vervolgens heel hard (en soms een beetje zacht) tegen een met een canvasbedekte bokszak aan te slaan. De bokskunstwerken die hij op die manier in elkaar mept zijn inmiddels de hele wereld overgegaan. Maar Bart wil meer. “Ik wil me nu echt omhoog gaan boksen in de kunstwereld,” vertelt hij me als ik op een vrijdagmiddag zijn studio binnenstap. Het bleek niet de enige boksmetafoor die ik die middag zou horen.

The Creators Project: Hoe ben op het idee gekomen om met boksen kunst te maken?
Bart van Polanen Petel: Nadat ik was gestopt met mijn professionele carrière had ik nog altijd die liefde voor boksen in me en ik wilde daar iets mee doen. Toen ben ik twee jaar geleden mijn vriendin tegengekomen die op de kunstacademie zit en door haar ben ik op het idee gekomen om paintboxer te worden. De schilderijen die ik maak zijn een manier om de levenslessen die ik met boksen heb geleerd over te brengen. Hoe raap je jezelf weer op als je een tegenslag te verduren krijgt? Hoe ga je met je emoties om? Hoe controleer je ze? Dat zijn allemaal dingen die ik als bokser heb geleerd en daar heb ik met de kunst die nu maak een nieuwe vorm voor gevonden. Mijn eerste kunstwerken waren heel basic met een canvas, wat verf en daar dan gewoon tegenaan boksen. Later heeft het steeds meer een artistieke invulling gekregen.

Hoe boks je een kunstwerk precies in elkaar?
Allereerst moet je héél veel verf kopen. Als je met verf tegen een doek aanslaat komt er namelijk vaak meer op de vloer terecht dan op het werk. Ik werk nu met twee formaten bokszakken waar ik met ducktape een canvasdoek omheen span. Dan doop ik mijn bokshandschoenen in emmers met verf en begin ik eerst een basislaag van Gesso op het doek te boksen. Daarna werk ik er met verschillende kleuren acrylverf laag op laag overheen. Uiteindelijk doe ik mijn handschoenen uit en schaduwboks ik met blote handen de laatste details op het doek.

Zijn je werken altijd zo explosief of kan je bijvoorbeeld ook een heel schattig schilderij van een puppy in elkaar slaan?
Ik heb er bewust voor gekozen om mijn werken zo minimalistisch en abstract mogelijk te houden. Voor mij is kunst een middel om mijn liefde voor het boksen te uiten, niet andersom. Ik ben in die zin meer een bokser die kunst maakt dan een boksende kunstenaar. Net zoals een schilder zijn kwast leert kennen, leer ik mijn boksinteractie met het canvas kennen. Een jab geeft een bepaald effect, nog een jab geeft weer een ander effect, terwijl een rechtse directe weer een heel ander resultaat geeft. En hoe langer je op één plek stoot des te vager de kleuren worden. Ik wil dat er uiteindelijk een esthetische rijkheid aan kleur en beweging in de schilderijen zit. Maar dat is eigenlijk het enige criterium. Het is een hele directe vorm van kunst maken.

Wat wil je precies met je bokskunstwerken vertellen?
Mijn kunstwerken zijn een letterlijke afdruk van de bokskunst. Iedereen heeft denk ik nog steeds een soort oerbeest in zich. Als je bijvoorbeeld op straat bent en iemand begint te schreeuwen dan voel je gelijk die adrenaline door je heen gaan, die vlucht-of-vecht-reactie. In het boksen heb je dat continue want je hebt iemand voor je die je knock-out wil slaan. Wat ik als bokser heb geleerd is hoe je emoties als angst, agressie en blijdschap kunt controleren. Hoe je dat oerbeest kunt temmen en niet te snel de handdoek in de ring te gooien. Ik hoop dat mijn schilderijen dat gevoel overbrengen.

Heb je boksers of kunstenaars die een inspiratiebron voor je zijn?
Wat mij inspireert is het verhaal van mensen. Net zoals Muhammad Ali, Joe Frazier, en Mike Tyson allemaal een verhaal hebben en de bokswereld hebben getransformeerd, heb je in de kunstwereld ook mensen als Jackson Pollock, Piet Mondriaan en Karel Appel die hetzelfde hebben gedaan. Net zoals ik vroeger ooit verliefd ben geworden op de bokssport, ben ik dat nu op kunst. Ik voel me comfortabel om als bokser naar buiten te treden, maar tegelijkertijd ben ik als kunstenaar nog heel erg bescheiden. Dus ik ben heel blij met alle aandacht die de paintboxer nu krijgt.

Hoe word je als paintboxer ontvangen in de kunstwereld?
De reacties vanuit de kunsthoek waren superleuk en heel enthousiast. Ik had dat eigenlijk anders verwacht. Maar als ik de blogs mag geloven vinden ze het een hele frisse en nieuwe manier om jezelf uit te drukken. Het is eerder vanuit de mainstream media dat mensen er kritischer over zijn. Die struikelen bijvoorbeeld over het feit dat mijn werken überhaupt geld kosten. Terwijl ik zoiets heb: ik hoef het helemaal niet te verkopen. Op een manier denk ik dat boksen en kunst allebei met dezelfde soort vooroordelen worstelen. Zo van boksen is voor agressieve lui die elkaar de hersens in slaan, en kunst dat kan mijn kind ook en is geen euro waard. Ik probeer die twee vooroordelen in mijn werk in één klap uit het veld te slaan.

Boks daarop.
Boks.

Bart van Polanen Petel zal op 22 november zijn eerste tentoonstelling hebben in De Leerfabriek in Olsterwijk. Bekijk zijn website voor meer informatie.