We spraken de man die zojuist 48 uur in virtual reality heeft doorgebracht

Na decennia aan teleurstellingen en niet waargemaakte beloftes lijkt het tijdperk van virtual reality dan eindelijk aangebroken. Het is niet alleen zo dat de hardware en software eindelijk goed genoeg zijn, met de komst van headsets als Oculus Rift en Samsung Gear (die ook nog eens het probleem van misslijkheid tijdens het gebruik verholpen hebben); het is ook het collectief van gamedesigners, filmmakers, kunstenaars en andere creatieven die VR hebben omarmd en zijn begonnen er meeslepende werelden voor te bouwen. En dan heb je aan de zijlijn van die ontwikkeling nog individuen als Mark Farid, die nu al willen weten hoe lang een mens het in deze nieuwe werkelijkheid kan uithouden. Kunstenaar Farid is van plan om een maand lang een headset op te doen en in de huid van iemand anders te kruipen – in een experiment dat zelfs voor het begonnen is al tot zorgen van psychologen leidde.

Ondanks de ambitieuze aankondiging en de media-aandacht die volgde, is Farid nog steeds niet begonnen aan zijn 28 dagen in virtual reality. Iemand anders was hem voor: Thorsten Wiedemann. Van 8 tot 10 januari bracht Wiedemann, oprichter en creatief directeur van A MAZE Festival, 48 uur door in verscheidene VR-werelden in het Game Science Center in Berlijn. De performance, getiteld Disconnected, maakte gebruik van een HTC Vive-headset en vertrouwde op designer en rechterhand Sara Lisa Vogl voor een gezonde (voor zover je van gezond kan praten) afwisseling van VR-werelden en omgevingen en routines.

Wiedemann vertelt aan The Creators Project dat Disconnected voor hem niet om uithoudingsvermogen draaide. Hij en Vogl zijn er namelijk van overtuigd dat het niet lang meer zal duren – in het jaar 2026, om precies te zijn – voordat mensen er zelf voor kiezen veel van hun vrije tijd in een virtuele wereld door te brengen. Tegen die tijd zal het leven in een headset helemaal niet meer als geestelijke uitputtingsslag gezien worden, maar als de vrijheid om andere werelden te ontdekken, vaardigheden aan te leren en nieuwe vormen van creatie te ervaren.

“In 2026 is het niet meer dan normaal om in Social VR Rooms met internationale vrienden af te spreken en vanuit daar nieuwe avonturen met ze te beleven,” vertelt Wiedemann. “Een langdurige VR-trip zal misschien nog steeds wel ongewoon zijn, maar dan eerder als een soort gecontroleerde drugservaring.”

Het idee om VR als een gecontroleerde drugservaring te gebruiken is de reden dat Wiedemann – de “VR-Naut” – Vogl in de arm heeft genomen. Zij helpt hem als een soort “VR-sjamaan” door de verschillende stadia van zijn virtuele ervaring, op zoek naar “de missende puzzelstukjes om dit soort persoonlijke geestverruimende trips straks mogelijk te maken.”

Vogl had de taak om de twee dagen in verschillende activiteiten op te delen. Wiedemann speelde tennis tegen zichzelf, maakte wandelingen met zijn hand door de wereld van Lucid Trips, creëerde een brandende sneeuwpop in Tiltbrush (een VR-programma vergelijkbaar met Microsoft Paint en MacPaint). Hij aaide een virtuele kat terwijl hij puzzels oploste in Fantastic Contraption, probeerde het wereldrecord skispringen te verbreken in VRLympix en achtervolgde en vermoordde wat mensen in Hover Junkers. Weer een paar uur later sprak hij af met vrienden in Altspace VR, reisde hij naar magische plekken met nieuwe vrienden in VRChat en poseerde hij in zijn roze pak als president in het Witte Huis.

En dit alles zonder ook maar één onderbreking van geluid en beeld, terwijl de werelden zelf – veelal demo’s – in realtime met Vogl en Wiedemann werden gedeeld.

“Mensen die het experiment online volgden begonnen met me te chatten en vroegen of Wiedemann ook hún games zou willen spelen,” vertelt Vogl. “Ze stuurden demo’s van henzelf of hun vrienden, die ik dan eerst zelfde even testte voordat ik ze op Wiedemanns headset laadde. Toen ik de dagelijkse routine van Thorsten aan het plannen was, had ik sowieso al veel contact met ontwikkelaars, maar ik was echt overdonderd door alle aanvoer die tijdens het event op ons afkwam. Dit zorgde voor nog veel meer mogelijkheden en leidde er bijvoorbeeld toe dat Thorsten op een gegeven moment zelfs een beta-versie van VR Minigolf in multiplayer aan het spelen was, met de ontwikkelaar zelf.”

Vogl probeerde Wiedemann zo veel mogelijk mentaal bij te staan in zijn veeleisende programma — door hem druk te houden zodat de tijd sneller zou verstrijken, maar ook door hem soms juist te kalmeren. “Ik bouwde een aangename grot voor hem met een uitzicht op de sterren in Lucid Trips, waar hij wat rust, vrede en slaap kon krijgen,” vertelt Vogl. Want zelfs als Wiedemann in de ochtend een dutje van twee of drie uur deed stond zijn headset aan, zodat hij kon ervaren hoe het was om wakker te worden in virtual reality.

“Het verbaasde me hoe raar dat voelde,” zegt Wiedemann. “Mijn ontbijt bestond uit vloeibaar voedsel, veel water, thee en een kopje koffie, wat chocolade en bananen, en medicijnen die ervoor zorgden dat ik niet hoefde te poepen tijdens de performance. Sommige bezoekers voerden me chips, worstjes en pizza als ik om iets zouts vroeg. Voor de volgende trip ga ik langer nadenken over welk voedsel het beste is voor dit soort ondernemingen, zowel voor je lichaam als geest.”

Voor de mensen thuis was de hele performance te volgen tijden een 48-uur durende livestream, ‘Disconnected Lifestream’. Een hoogtepunt voor de twee was de ‘48 hours Vive Marathon Guy’ (zoals hij uiteindelijk zou gaan heten), die bestond een avatar en een kamer in VR Chat. “Een paar gasten bouwden Thorsten en de ruimte zelf in virtual reality na, en streamden ons vervolgens weer op een bord in die virtuele ruimte,” legt Vogl uit.

Terugkijkend op Disconnected is Wiedemann ervan overtuigd dat “langdurige VR trips” mogelijk zijn, en dat de huidige technologie daar nu al toereikend voor is. Het enige probleem was de paniekaanval die hij na 25 uur had, een inzinking waarin hij op het punt stond om op te geven en de headsets van zijn hoofd te rukken.

“Maar ik had geen fysieke problemen, geen branderige ogen of hoofdpijn of misselijkheid,” zegt hij. “De stap naar de toekomst is gezet – het enige wat we nu nodig hebben is speciaal ontworpen content voor dit soort ervaringen, en dat duurt nog tot ongeveer 2026. Maar ach, wat is tijd? In de tussentijd ga ik in ieder geval verder met experimenteren.”