Een 18-jarige fotograaf zet jeugdcultuur in New York in een nieuw daglicht

Seksualiteit, genderrollen en mannelijkheid zijn thema’s die zelden worden aangesneden in de skateboardwereld, maar ze staan wel degelijk centraal in het werk van Sophie Day. De jonge fotograaf probeert seksualiteit op nieuwe manieren te verkennen door samen te werken met mannen. De achttienjarige, in New York geboren Day studeert momenteel fotografie en media aan het California Institute of Arts, en ze heeft grootse plannen voor de toekomst.

Day werkt momenteel aan meerdere projecten tegelijk. Ze beschrijft haar nieuwste werk – een geprinte zine getiteld Wet Dreams Zine –als een “positieve verkenning van seks”. Daarnaast werkt ze aan Fuckboy, een korte film die werd uitgebouwd tot een documentaire over skaters in New York. Ook is de oprichter van Durable Girls Collaborative, een multidisciplinaire creatieve groep van acht gelijkgestemde vrouwen die samenwerken om perspectieven op feminisme uit te bouwen – maar het is geen collectief, benadrukt ze met klem, als het onderwerp ter sprake komt.

Wie Day precies is wordt duidelijk op het moment dat je met haar praat over haar fotografie en filmwerk. Ze is niet bepaald terughoudend als het aankomt op de betekenis van haar werk. Ze is gepassioneerd en welgemanierd, met een zelfvertrouwen die ze put uit een sterk zelfbewustzijn. Wij lieten haar vertellen wat ze te zeggen had.

The Creators Project: Vertel ons eens wat meer over het Wet Dreams Zine.

Sophie Day: Het begon met een simpele vraag: heeft iemand ooit eens een natte droom over mij gehad? Vanuit daar begon ik na te denken over de betekenis van natte dromen en seksuele fantasieën. Het idee dat een jongen moeite moet doen om geen stijve in de klas te krijgen, of dat hij fantaseerde over een meisje voordat hij in slaap viel, fascineerde en inspireerde me op dezelfde manier als mannelijkheid dat voor de documentaire Fuckboy deed.

Ik begon mensen om inzendingen te vragen; anonieme naaktfoto’s, verhalen over natte dromen en fantasieën. Dat waren de drie hoofdcomponenten die ik in één zine samenbracht. Uiteindelijk maakten we honderdvijftig kopieën. Ik werk samen met het merk Alife en zij maken t-shirts voor bij de zine en hebben altijd achter me gestaan. Ik had er in eerste instantie wat moeite mee dat de afbeelding die gebruikt wordt op de cover een naaktfoto van mij is. Ik was niet tevreden met de manier waarop het shirt er uiteindelijk uitzag, het was namelijk een roze shirt met de foto en daaronder de tekst Wet Dreams Zine en Sophie Day. Het shirt moest meer zijn dan gewoon een naakt meisje op een shirt. Als het zomaar overal te koop zou zijn zouden de context en de betekenis te gemakkelijk verloren gaan. De mensen die het zouden kopen en het verhaal erachter niet wisten, zouden het niet begrijpen.

Oké, dus in feite zou dat de hele betekenis en bedoeling van het werk veranderen?

Er is een grens tussen wat je kracht geeft en het punt waarop je de controle verliest. De bedoeling was dat ik op een shirt wilde staan om mijn werk te representeren, maar ik denk ook dat dat iets heel specifieks is. We hebben er uiteindelijk voor gekozen om een beperkt aantal shirts te verkopen, zodat ik beter in de gaten kan houden waar ze blijven. Je moet ook het zine kopen om het shirt te kunnen krijgen, dus je moet al weten waar het om draait. En er wordt een bio op de binnenkant van het shirt gedrukt, waar ook de uitleg van het project op staat.

Het biedt je de mogelijkheid om een nieuw publiek aan te boren op die manier.

Mijn vriend zei iets wat veel indruk gemaakt heeft, namelijk dat als je mensen geen kans geeft om geïnteresseerd te raken in het shirt of het project, dat je dan voor eigen parochie staat te preken en helemaal niets verandert.

De titel Fuckboy is best opvallend, vooral omdat je werk draait om empowerment. Waarom heb je voor die titel gekozen?

Dat begon als een facebookpost waarin ik mensen vroeg om scheldwoorden voor mannen. Ik kreeg heel veel standaard antwoorden, zoals 'dick' of 'asshole'. Het waren triviale verwensingen die niet meteen heel erg beledigend waren, totdat iemand ‘fuckboy’ schreef. Ik begon na te denken over dat woord en hoe het past binnen deze generatie. Het is een onderdeel van de cultuur van New York, en het wordt vooral gebruikt voor jongens die rondneuken en constant proberen met meisjes mee naar huis te gaan. Het wordt bijna op een ironische manier gebruikt, omdat ik de jongens in mijn serie geen fuckboys noem. Het gaat niet om het vastleggen van deze jongens waarna ik kan zeggen, “Kijk hoe waardeloos ze zijn.” Het draait om wat de fuckboys van deze generatie gemaakt heeft tot wie ze zijn en wat ervoor zorgt dat ze doen wat ze doen. Je kan het ook lezen als “Fuck – komma – boy” en het interpreteren in de gebiedende wijs.

Fuckboy is inmiddels een documentaire die gebaseerd is op een korte film die ik schreef met een groep van zes jongens van rond de zestien. Afgelopen zomer ben ik een samenwerking met ze aangegaan. Ik was bijna klaar met een eerer project over vrouwelijke seksualiteit en identiteit en het terugclaimen van onze lichamen. Ik heb daar een jaar aan gewerkt want het was een heel belangrijk project voor me. Veel van mijn werken gaan over vrouwelijke empowerment, maar een vraag waar ik mee bleef zitten was: Wat mogen jongens allemaal, hoe mag ik met ze omgaan en met ze werken op een manier die niemand voor het hoofd stoot? Mannelijkheid fascineerde me en ik probeerde dat concept te begrijpen.

De skatecultuur is best vreemd, en bijna paradoxaal omdat het moet gaan over creativiteit en vrijheid, maar het tegelijkertijd ook heel veroordelend en misogynistisch kan zijn.

Ik vind die cultuur boeiend omdat veel van mijn vrienden erin betrokken zijn, maar ik sta erbuiten en ik ben ook nog eens een meisje – wat heb ik te zoeken in een skatepark? Ze zeggen dan dat je een “ramp tramp” bent; een meisje dat daar rondhangt om jongens te ontmoeten. Ik ben zelf nooit zo genoemd maar toch vond ik het interessant. Toen ik begon met filmen en probeerde om een dialoog op te zetten, besefte ik dat ik het beste materiaal kreeg als ik ze een beetje overviel, dat ze dan pas echt zichzelf waren. Ik wilde de waarheid vastleggen, gewoon om ze heen hangen en hun normale, dagelijkse bezigheden filmen. Ik werd heel close met een van de jongens, hij deelt alles met me. Hij accepteert zichzelf veel meer en is veel gevoeliger dan de rest. Hij begon in zijn vroege tienerjaren al te skaten met jongens van twintig – zij namen hem onder hun hoede. De manier waarop hij tegen me praat is heel anders dan de rest van zijn vrienden. Hij praat over relaties, waar hij aan denkt, wat het betekent om een jongen te zijn, maar zo gauw als hij de andere jongens weer om zich heen heeft praat hij anders. Hij legde het aan me uit: alle jongens passen zich aan naar een bepaald niveau zodat iedereen zich prettig voelt bij elkaar.

Die dynamiek in de skatewereld is veelal onbesproken gelaten, en als het al besproken wordt is het vanuit mannelijk perspectief.

Mijn leraar zei iets heel moois toen ik hem laatst wat van dit project liet zien. Hij zei dat mannen proberen om stoer te doen als ze zich zwak voelen – die opmerking maakte echt indruk op me. Het idee dat mannelijkheid een soort constante performance is, zorgt dat ik me afvraag hoe vaak ze echt zichzelf zijn, en hoe vaak ze doen alsof. De jongens in de documentaire zijn heel verschillend, ondanks dat ze tot dezelfde subcultuur behoren.

Denk je dat je deze jongens hierdoor een soort besef meegeeft, en dat je ze niet alleen gebruikt als onderwerp in je kunst?

De skatecultuur is heel verwarrend. Ik raakte altijd heel gefrustreerd als skatejongens onaardig waren of niet met me wilde praten, maar ik realiseerde me – en dit is natuurlijk generaliserend – dat als je opgroeit met andere jongens en altijd met ze samen bent, dat meisjes dan eng worden. Het is moeilijk voor deze jongens om meisjes of vrouwen als hun gelijken of tegenhangers te zien. Het is intimiderend voor ze om een meisje te zien dat macht heeft.

Dat omkeren van de machtsrelatie vind ik boeiend. Ik ben ouder dan zij en ik ben een meisje. Op een bepaalde manier gebruik ik die jongens in mijn voordeel. Dat is krachtig omdat ik niet vaak vrouwen zie in die positie. Na mijn feministische projecten voelde ik me niet compleet. Ik besefte hoe complex het was, en dat ik alles te weten kon komen over meisjes, en hoe jonge vrouwen zich soms onderdrukt kunnen voelen, maar dat ik tegelijkertijd te weten moest komen wat er aan de andere kant gebeurde. Ik begon tijd door te brengen met deze jongens en ik raakte gefascineerd door ze.

Als je nauw samenwerkt met anderen, begin je patronen te zien en het is belangrijk om te weten waardoor die patronen worden veroorzaakt. Bovendien is de oorzaak vaak terug te voeren op de relaties tussen mannen en vrouwen, ongeacht seksuele oriëntatie. Ik zag meisjes om me heen dezelfde soort creatieve werken maakten, met dezelfde waarden. Ik voelde me niet meer passen binnen die groep; ik voelde me geen rasechte, feministische kunstenaar. Fuckboy zette die verandering in gang. Ik was gecategoriseerd als ‘feministisch fotografiemeisje op Instagram’ en dat is best wel een volle categorie. Ik had niet het gevoel dat ik daarbij hoorde.

A photo posted by Durable Girl (@sophieday.nyc) on Apr 18, 2016 at 10:51pm PDT

Kun je iets meer vertellen over het idee achter Durable Girls Collaborative?

Ik probeerde vrouwelijke kunstenaars die goed en krachtig zijn in wat ze doen samen te brengen. Het zijn acht meisjes die allemaal op een andere manier werken en die verschillen in leeftijd van zeventien tot twintig jaar. We vergaderen in New York en praten over welke richting we in willen slaan en welke vorm ons werk aan gaat nemen. Maar school zorgt ervoor dat het nu allemaal op een laag pitje staat. De groep begon als een soort blog/platform. We gaan “Durable Girl Talks” opnieuw uitbrengen, dat zijn interviews met jongens en meisjes waarin we de grenzen van gender worden onderzoeken.

Durable Girls is een beweging, het gaat over ergens bij horen, over begrip en luisteren. Over het delen van de waarheid over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Onze kernwaarden zijn seksualiteit, genderidentiteit en de vloeibaarheid van die concepten. Het is belangrijk dat we over deze in principe losstaande onderwerpen kunnen praten en die vervolgens ook met elkaar in verband brengen om ze echt te kunnen begrijpen. Het draait niet alleen meer om jongens en meisjes, dat is wel duidelijk geworden als je kijkt naar onze generatie. We kunnen niets veranderen als je het maar van één kant bekijkt. Ik denk niet dat uitsluiting de oplossing is. We moeten samen naar iets toewerken, met liefde en acceptatie.

Was er een bepaald moment waarop je interesse voor mannelijkheid werd gewekt?

Dat gebeurde afgelopen zomer toen ik het project Mine – een serie foto’s van jonge vrouwen – aan het afmaken was. Rond diezelfde periode begon ik aan Fuckboy. Het was een tijd van grote overgangen. Ik was net klaar met de middelbare school en verhuisde naar de andere kant van het land om te gaan studeren. In mijn optiek veranderde alles. Er waren zoveel jongens in mijn leven waar ik van hield, dat ik me besefte hoe moeilijk het was om niet met ze te kunnen praten over alles wat me bezighield en ik zocht naar een manier waarop ze er toch aan konden relateren. Dat is belangrijk voor mij en mijn kunst.

Toen ik tijdens de zomer bij een vriend thuis was, had ik een bijzondere openbaring. Er was daar ook een jongen die ik verder niet kende, en die behoorlijk dronken was. Het onderwerp feminisme kwam toen opeens ter sprake. Hij leek er zo verward en gefrustreerd over. Hij herhaalde dingen die hij van anderen had gehoord en die jongens vaak gebruiken als tegenargumenten, maar die ook heel makkelijk kunnen worden weerlegd door iemand die weet waar hij of zij het over heeft. Ik realiseerde dat ik tegen hem kon gaan schreeuwen en al mijn frustratie eruit kon gooien, maar dat dat waarschijnlijk helemaal niet positief of progressief zou zijn. Ik kon ook met hem in gesprek gaan en proberen erover te praten.

Aan het eind van het gesprek vertelde hij me dat er nog nooit een meisje naar hem had geluisterd zoals ik dat deed. Ook al is het soms moeilijk, meisjes hebben de mogelijkheid om zichzelf lief te hebben – we hebben feminisme, we hebben al die gesprekken die we kunnen aangaan. Van ons wordt verwacht dat we in contact staan met onze emoties op een manier waarop jongens dat niet kunnen. Ik denk dat het in zekere zin dus aan vrouwen en meisjes is om grenzen te overwinnen, dat we de tijd moeten nemen om te luisteren naar jongens die geen stem hebben of die dingen hebben aangeleerd waardoor ze zelf ook onderdrukt worden.

Kijk hier voor meer van Sophie Day.