Een foto die door ashtangakalle is geplaatst op 8 Okt 2015 om 9:47 PDT

Megumi Igarashi in haar vaginakano, via Afgelopen week kwam de Japanse kunstenaar Megumi Igarashi opnieuw in opspraak om haar vaginakano, een vrolijke gele kano gemodelleerd naar een 3D-scan van haar eigen vagina. Nadat de kunstenares in 2014 al eens een aantal dagen werd opgesloten vanwege het 'obscene' kunstwerk (en na een petitie van 20.000 handtekening weer vrij kwam), is ze nu opnieuw aangeklaagd omdat ze de data van haar 3D-scan met de wereld wilde delen.

Het toont aan dat vaginakunst nog steeds een heet hangijzer kan vormen. En dat terwijl vagina's en kunst toch al best lang samengaan. Rond 37.000 voor Christus werden er al beeldjes van vagina’s gemaakt om te helpen bij vruchtbaarheidsrituelen, maar pogingen om de vagina op een seksuele manier te bevrijden lieten nog ongeveer tot de jaren zeventig op zich wachten. En dan nog zijn sommige feministen van mening dat het expliciete gebruik van de vagijn in kunst niet alleen plat is, maar bovendien juist bijdraagt aan de objectivering van het vrouwelijk lichaam.

Hoog tijd dus om kunstwerken waarin het vrouwelijk lichaam en de va-jay-jay centraal staan een keer uit te lichten, dacht ik zo. Hier volgt een kort, doch historisch verantwoord overzicht van hoe het ervoor staat met de kut in kunst.

De feministische Amerikaanse kunstenaar Carolee Schneemann (it’s all in the name) staat vooral bekend om haar performance uit 1975, Interior Scroll, waarin ze naakt een rolletje papier met daarop een feministische speech langzaam uit haar vagina trok terwijl ze de tekst wijdbeens voorlas. Je kunt je afvragen waar dit nu allemaal goed voor was, ware het niet dat de speech zo geschreven was dat het leek alsof Schneemanns vagina zelf verslag deed van seksisme. Schneemanns performance vormde een grote inspiratiebron voor het beroemde theaterstuk De Vaginamonologen en voor de verdere loop van de feministische geschiedenis, maar zelf verklaarde ze in The Guardian dat ze haar werk nooit als schokkend heeft ervaren.

Gedeelte van The Dinner Table. Afbeelding met dank aan het Brooklyn Museum

Ook Judy Chicago gebruikte de vorm van de vagina om aandacht te vestigen op de rol van vrouwen in de samenleving en vooral in de geschiedenis. In 1979 creëerde Chicago een installatie met de titel The Dinner Party. Aan de tafels van deze grote, driehoekige installatie is plaats voor allerlei grote vrouwen uit de geschiedenis zoals Elizabeth I, Georgia ‘O Keeffe en Emily Dickinsonen de tafels zijn gedekt met organische, vulva-achtige vormen. Dit was Chicago’s manier om te wijzen ophet feit dat vrouwen vaak uit de geschiedenis worden geschreven en overwegend ondergeschikt zijn aan dominante mannelijke protagonisten.

http://artexpansion.tumblr.com/post/95621317513/marina-abramovic-luminosity-1997

De van oorsprong Servische Marina Abramovic staat bekend als onovertroffen koningin van de hedendaagse performancekunst. Vaak gebruikt ze haar eigen lichaam om dat van de bezoeker in een staat van verwarring te brengen, terwijl ze ook zelf haar fysieke grenzen opzoekt. Ook met haar performance Luminosity die ze in 1997 in Berlijn uitvoerde wist ze toeschouwers te provoceren. Tijdens deze performance hing een naakte Abramovic zes uur lang op twee meter hoogte aan een wand met als enige ondersteuning het fietszadel tussen haar benen. Tijdens deze pijnlijke performance werd ze constant verlicht door een felle schijnwerper. Waarom iemand dit zou doen vraag je? Het werk Luminosity gaat over de intense beleving van pijn, spirituele verlichting en de verbeelding van eenzaamheid. Daarnaast is het eigenlijk gewoon een vrouwelijke versie van de kruisiging.

De Australische Casey Jenkins noemt zichzelf een ‘craftivist’. Dat is iemand die door middel van het beoefenen van handwerk een activistisch standpunt uit. Jenkins doet namelijk aan ‘vaginaal breien’ en dit is precies wat je denkt dat het is. Met een draad wol in haar vagina en gewapend met breinaalden maakte ze in 2013 haar eerste breikunstwerk. Ze kreeg zoveel negatieve reacties op haar performance dat ze in oktober 2015 besloot van haar hatemail eveneens een vaginaal hatemail-breikunstwerk te maken, dat ze beschilderde met haar menstruatiebloed. Ik geef toe: een beetje apart is het wel, maar alles voor de boodschap toch? Schaamte is een ontzettend krachtig middel om bestaande patronen en gedragingen in stand te houden,” zei Jenkins in een interview met Hyperallergic. “Het zijn vaak personen die persoonlijk zijn geraakt door misogynie die zich negatief uitlaten over vrouwen, menstruatie of het vrouwelijk geslachtsdeel. Het geeft aan hoe diep deze aangeleerde afkeer in de hedendaagse cultuur geworteld is.”

Tijdens Art Basel in Miami in 2014 voerde de in New York gevestigde Lena Marquise haar spraakmakende performance Body as Commodity uit, waarbij ze wijdbeens op een stoel lag en bezoekers de kans bood hun telefoon op te laden met een kabel uit haar vagina. Een pikante performance natuurlijk, maar je kunt je afvragen of de commotie en de mediastorm rondom het werk niet mede zijn ontstaan omdat niemand minder dan Usher zijn telefoon bij haar besloot op te laden. Toch is de boodschap van haar werk belangrijk omdat het aangeeft dat het vrouwelijk lichaam nog maar al te vaak wordt gezien als gebruiksvoorwerp.

De Britse kunstenaar Jamie McCartney spendeerde vijf jaar aan het maken van gipsen afdrukken van niet minder dan vierhonderd vagina’s die hij samenvoegde in het kunstwerk The Great Wall of Vagina, een meterslange muur vol, juist, vagina’s. Met dit kunstwerk uit 2015 wil McCartney mensen bewust maken van de grote lichamelijke variëteit die er bestaat onder vrouwen. Zijn modellen variëren in leeftijd van 18 tot 76. Hij maakte onder meer afdrukken van moeders en dochters, tweelingen, vrouwen voor en na bevallingen en vrouwen die schaamlipcorrecties hadden ondergaan. “De afdrukken verschaffen de vrouwen een zekere mate van kracht – ze ademen een bevrijding die ook gevoeld wordt door degene die het kunstwerk ervaart,” schrijft McCartney.