Gezocht: een lijk (m/v) voor een dansvoorstelling

Ásmundsson begon zijn zoektocht naar een lijk met deze foto op Facebook. Foto door Gulli Mar. Afbeeldingen met dank aan de kunstenaar

Snorri Ásmundsson wil dansen met de dood. Specifieker: hij wil dansen met iemand die dood is. De IJslandse kunstenaar is op het moment op zoek naar mensen die hun lichaam na hun dood aan hem willen schenken om een eenmalige dansvoorstelling mee op te voeren, onder de toepasselijke naam Dancing with Death. Ásmundsson plaatste zijn castingverzoek op Facebook. Een mediastorm volgde.

Inmiddels heeft de kunstenaar al een paar (nog levende) kandidaten…

Ásmundsson mediteert in een piramide van plexiglas in Venetië voor zijn performance Pyramid of Love (2006). Foto door Spessi

“Mensen, of meestal kunstliefhebbers, bieden nu al aan hun toekomstige stoffelijk overschot aan mij te schenken, omdat ze het een mooi idee vinden,” zegt Ásmundssson. “Ze vinden het interessant en ze denken dat het hun lichaam een hiernamaals kan bieden.”

De 48-jarige kunstenaar heeft al eerder met lijken gewerkt, maar hij verzekert The Creators Project dat hij “een erg gelukkig en positief persoon is, zonder bizarre verlangens om altijd maar in de buurt van dode lichamen te zijn." Zelf ziet hij het kunstproject als een samenwerking tussen twee personen, twee kunstenaars zelfs. Hij wil de gesprekken tussen de uitverkoren persoon en hemzelf documenteren, en later bij het kunstwerk voegen voor meer context en begrip. Daarnaast zal er een contract worden opgesteld waarin Ásmundsson belooft dat hij het lichaam na de voorstelling terug zal brengen.

“Dit project heeft me nu al veel geleerd,” zegt Ásmundsson. “De brieven die ik heb ontvangen van mensen die geïnteresseerd waren in het project waren bijzonder interessant, maar er zijn ook wel wat schokkende dingen gebeurd hoor, waar ik nu liever niet over praat.”

De dood heeft geen houdbaarheidsdatum en voor dit lugubere project zal er een officiële diagnose van de doodstoestand gemaakt worden alvorens Ásmundsson aan de slag kan. En dat is slechts een van problemen waarmee hij kampt. Eerder waren er bijvoorbeeld al twee manen die hem benaderden, maar één van hen was al dood voor er een overeenkomst gesloten kon worden. Een dans met de dood laat zich niet zomaar choreograferen.

Het idee voor de dans ontstond al in 2008, toen Ásmundsson een soortgelijk bericht in de IJslandse kranten plaatste. Ook toen was er veel kritiek. Ook toen meldden potentiële donors zich, waaronder de voormalige directeur van het Akurey Art Museum in IJsland. Een jaar later sloeg de financiële crisis toe en besloot Ásmundsson het werk uit te stellen. Nu probeert hij het opnieuw.

“De juiste persoon is hij (of zij) die hier klaar voor is,” zegt Ásmundsson. “De enige kwaliteit die deze persoon moet bezitten is de wil om dit project met mij te doen, meer niet.”

Ásmundsson in zijn videoclip Hativka, verkleed als Dana International die in 1998 het Eurovisie Songfestival won. Foto door Goddur

Ásmundsson drukt ons op het hart dat hij gelooft in "liefde en menselijkheid." Toch staat de kunstenaar ook bekend om zijn controversiële video's en installaties. Tijdens zijn zoektocht naar de meest controversiële manieren om de de maatschappij in beroering te brengen, heeft Ásmundsson ook de nodige kritiek gekregen. Zo werd hij eerder voor satanist, aandachtshoer en zelfs antisemiet uitgemaakt. Die laatste titel verkreeg hij naar aanleiding van een video waarin hij samen met twee jongens met het syndroom van Down het Israëlische volkslied zingt. De jongens waren verkleed als chassidische joden en Ásmundsson zelf was verkleed als de transseksueel Dana International, omringd door een blonde cowgirl en een gesluierde vrouw. Zelf verklaarde Ásmundsson dat hij de clip uit 2014 maakte als een reactie op de situatie in Gaza.

Er speelden twee jongens met het syndroom van Down in de videoclip van Hativka (2014). De jongens waren vrienden van Ásmundsson. Foto door Goddur

De vraag is waar de grens ligt tussen een kunstzinnige interpretatie van iets en kunst die alleen maar bedoeld is om 'licht ontvlambaar' te zijn. “Ik was altijd al aan het provoceren. Wij zijn hier niet zomaar en mijn provocerende kant heeft wel degelijk bestaansrecht. Ik weet ook wel dat een hoop mensen boos worden van mijn werk maar dat doet me niks. Ik heb me nooit laten leiden door wat anderen denken,” vertelt Ásmundsson.

In 2004 presenteerde hij met Bloody Beauty een zelfmoordbriefje waarop te lezen was dat de dood een spannende overgang naar een nieuw leven is. De bedenkelijk positieve houding ten opzichte van de dood van het briefje werd vergezeld door een gewapende man die een zak bloed boven zijn hoofd kapot schoot. Na de performance raadde een vriend van Ásmundsson hem aan om eens naar een psychiater te gaan.

Voor Dancing with Death wil Ásmundsson de lichamen van mensen die door zelfmoord het leven hebben gelaten, liever vermijden. Daarnaast stelt hij dat “als de persoon doodgaat door één of andere ziekte, het misschien niet zo slim is om dichtbij het lijk te staan.” Naast hygiënische overwegingen is hij zich ook bewust van de spirituele betekenis van de dood, en dat het hiernamaals voor iedere cultuur een andere betekenis heeft. Het project raakt daarmee bewust of onbewust ook het onderwerp van verschillende religieuze waardes en culturen, onderwerpen die hij eerder ook al behandelde. Ásmundsson, die zichzelf als een spiritueel persoon ziet, staat naar eigen zeggen open voor mensen van alle mogelijke religieuze achtergronden.

Het mag allemaal behoorlijk morbide en luguber klinken, en ergens is dat het ook. Maar wie daar ophoudt met denken, doet Ásmundsson’s werk tekort, zelfs als je hem als persoon niet mag. "Het is uiteindelijk een viering van het leven,”  zegt hij. "Het is bedoeld om meer te weten te komen over het universum en het bestaan van de mens. Deze ceremonie zal heel veel van me vragen, als kunstenaar en als mens. Maar ik ben er zeker van dat het publiek deze voorstelling hun leven lang niet meer zal vergeten."