FYI.

This story is over 5 years old.

Creators

Het grootste schilderij van Nederland is er nu als bewegende animatie

Volgende week woensdag is Moving Mesdag van Menno Otten voor het eerst te zien tijdens Sail Amsterdam.
Panorama Mesdag (1881), Hendrik Willem Mesdag, Mesdag Museum

Panorama Mesdag. Op de middelbare school werd me de bijzondere status van dit schilderij al ingepeperd tijdens een verplicht schoolreisje. Zo ging kunst toen. Toch was het totaal geen vervelende ervaring. Het vergezicht uit 1881 van schilder Hendrik Willem Mesdag spreekt tot de verbeelding, ook als je ernaar moet kijken. Je kunt urenlang rondkijken, op zoek naar steeds weer een nieuw detail in het landschap, waar je altijd wel iets nieuws kon ontdekken. Toch vroeg ik me ook altijd af hoe dat schilderij nou 'verder' zou gaan. Het panorama toont namelijk maar één moment, en dat is, als ik heel eerlijk ben, best een saai moment. Hoe zou het eruit hebben zien als het niet zo'n gemoedelijke lentedag was geweest?

Advertentie

Kunstenaar Menno Otten heeft daarop nu het antwoord. Samen met een team van schilders, animators en geluidskunstenaars maakte hij Moving Mesdag, een nieuwe digitale reproductie van het schilderij dat volgende week woensdag voor het eerst te zien is tijdens Sail Amsterdam. Daar zal het werk getoond worden in een panorama-opstelling van veertien aaneengeschakelde, naar binnen gebogen televisieschermen van in totaal 28 meter lang. In de animatie zie je hoe het beroemde kunstwerk verandert aan de hand van vier seizoenen. Moving Mesdag begint op een kille winternacht, ontdooit als een frisse lenteochtend, bloeit weer op tot een hete zomermiddag en zwelt bij het vallen van de avond aan als een stevige herfststorm. Een jaar in etmaal dus, dat je als toeschouwer in een tijdsbestek van zes minuten voorbij ziet komen.

De vier seizoenen, verspreid over zes scenes, alle afbeeldingen met dank aan de kunstenaar

Behalve het veranderende licht zullen er ook echt dingen bewegen in het schilderij, zo verzekert Menno Otten me als ik hem in een café in Amsterdam Noord ontmoet. "In de lucht zullen we een afwisseling zien van mist, dauw, storm, sneeuw en bewegende wolkenpartijen. En zullen soms heel subtiele bewegingen zijn van de vogels, de paarden en de zeilen van boten." Bovenop deze visuele prikkels krijgen toeschouwers ook nog een speciale soundscape van Zbigniew Wolny te horen waarin je de paarden, de bellen uit het dorp en het wisselen van de seizoenen hoort. “Als de storm komt, wordt de lucht oranje en verandert het licht, maar daarvoor heb je de storm al zachtjes horen aanzwellen. In het nachtgedeelte is het juist weer helemaal stil, totdat je plots een hond in het dorp hoort blaffen. Dat voegt een enorm rijk dieptegevoel aan het beeld toe.”

Advertentie

Otten staat bekend om zijn talent om klassieke schilderijen door middel van veranderend licht in beweging te brengen. Eerder maakte hij bijvoorbeeld al eens zijn beroemde bewegende versie van het Brieflezend meisje bij het venster van Vermeer. Omdat Otten het kunstwerk zo authentiek mogelijk wilde houden, is er in plaats van een 'digitale' kopie gebruik gemaakt van verschillende, met de hand geschilderde versies. Daarvoor werkte storyboardtekenaar Richard Raaphorst drie maanden aan zes reproducties van het schilderij, waarvan elke reproductie een andere lichtval kreeg. Vervolgens werden die schilderijen over elkaar heen gelegd, waardoor de beweging onstond. Daarna werd er nog bewegend licht toegevoegd (door Captcha) en aanvullende visuals (studio Whoohoo).

"Ik denk dat we nu de juiste balans hebben waarin het geheel beweegt," zegt Otten. "Je ziet als kijker iets bewegen, maar je kunt niet exact je vinger leggen op waar iets is veranderd. Zodra je iets ziet, is het bij wijze van spreken al weg voordat je het tegen je buurman kan vertellen."

Een detail uit het schilderij, in zes verschillende scenes

Een rustige lente-ochtend

Herfststorm op komst

De kille winternacht

De setup van veertien gebogen schermen

Moving Mesdag werd geïnitieerd door Atelier Menno Otten in samenwerking met Simon Phillipson en werd mede mogelijk gemaakt door Samsung, dat de veertien naar binnen gebogen schermen leverde. Samen beslaan de schermen een cirkel van zo'n negen meter. Moving Mesdag zal na Sail (NDSM-werf) nog te zien zijn op de Uitmarkt van 28 t/m 30 augustus en van 31 augustus t/m 4 september op het Museumplein te Amsterdam, ter gelegenheid van Artzuid.