Lernert en Sander in hun studio. Foto's door Raymond van MilUPDATE: Lernert & Sander staan in het weekend van 22, 23 en 24 september op OFFF By Night in Antwerpen, een internationaal festival over design en creativiteit. Lees hieronder ons eerdere interview met het duo over hun onconventionele werkwijze, hun visie op design en het belang van een goede balans tussen vrij en commercieel werk. Mijn eerste confrontatie met Lernert & Sander bestaat uit een aaneenschakeling van seksapparaten. “Als je geil bent, moet je gewoon de deur achter je dicht kunnen trekken en met huis-, tuin- en keukenapparaten je behoeftes kunnen bevredigen,” legt Sander me uit als ik hem vraag naar de diepere betekenis achter Electrotechnique, de clip die het duo maakte voor De Jeugd van Tegenwoordig. De strijkijzers, stofzuigers en broodroosters die in hun werk opduiken, lijken symbool te staan voor de banaliteit en terloopsheid van hun ideeën. Lernert Engelberts and Sander Plug staan bekend om hun conceptuele, soms hilarische maar altijd oogstrelende films en fotografie. Veel werken worden in opdracht gemaakt, voor uiteenlopende merken als Jean Paul Gaultier, Gillette, Viktor & Rolf en Castello (blauwaderkaas). Maar het laatste waar je Lernert en Sander om moet vragen, is hun stijl. “Sommige bedrijven denken: ‘Lernert en Sander werken zo lekker strak en gefocust, mooie kleurtjes – die moeten we hebben voor onze nieuwe stofzuiger.’ Maar dat soort bedrijven kunnen we net zo goed de kleurcodes doorsturen.”
Advertentie
Begin deze maand kwam Manonuit, de eerste clip van het nieuwe album van De Jeugd van Tegenwoordig, waarin katten de hoofdrol spelen. Het is een soort cadeautje voor het internet, misschien zelfs wel de volgende katten-viral. Eind deze maand komt het gelijknamige album uit, waarvoor Lernert & Sander de cover ontwerpen en nóg drie videoclips zullen maken. Veel meer mogen ze er niet over zeggen. “Misschien lichten we zo nog wel een tipje van de sluier op,” belooft Sander me.
Manon - De Jeugd van TegenwoordigThe Creators Project: Komen jullie tussen alle opdrachten door nog wel aan eigen werk toe? Lernert & Sander: Het is heel moeilijk om een goede filter te zetten op de vragen die van buitenaf komen, je kan zoveel opdrachten krijgen, dat je niet meer aan je eigen werk toekomt. Als je het zo druk hebt dat je je vrije werk moet gaan plannen, dan wordt vrij werk strafwerk, terwijl je daar juist eigenlijk de tijd voor moet kunnen nemen. In het kunstenaarschap is het heel belangrijk om tijd te hebben, zodat je die kunt verdoen. Het is belangrijk dat je een beetje kunt lummelen. In de tijd dat je niks doet gebeurt eigenlijk heel veel.
Foto: Raymond van MilHoe gaat dat dan als jullie in opdracht werken?
We kunnen heel goed in opdracht werken, maar we houden wel vast aan onze eigen manier van werken. Als wij een idee goed vinden, proberen we mensen daarvan te overtuigen. Bedrijven die met ons werken, kennen ons. Die verwachten dat ook wel.
Advertentie
Je hebt eigenlijk twee soorten opdrachten. Sommige opdrachten zijn al voor een heel groot deel uitgedacht, dat betekent voor ons heel veel input om op te haten of tegenop te boksen en te willen verbeteren. Soms is er helemaal niets, alleen een merk of een schoen. Dan kun je nergens op reageren, terwijl we daar juist heel goed in zijn, dingen kantelen en transformeren. We geven liever de briefing op een gestileerde manier aan je terug, of in de vorm van een klap in je gezicht. We houden ervan om opdrachten letterlijk te nemen, om de stomheid van een vraag te benadrukken. Daarom zijn we ook geen miljonair, we nemen niet zomaar elke opdracht aan.
Cubes (2014), Lernert & Sander, de VolkskrantHoe is Lernert & Sander eigenlijk begonnen, waar kennen jullie elkaar van? Sander: Lernert schreef voor Re-magazine, we waren allebei op de lancering en droegen dezelfde schoenen: hele lelijke Nikes. Zo raakten we aan de praat en uiteindelijk werden we vrienden. We kregen heel veel ideeën samen. Toen hebben we onze eerste film gemaakt, van een smeltende chocoladehaas.Zo zielig, dat arme haasje, mijn hart brak een beetje. Wat was de boodschap die jullie over wilden brengen? Lernert: Toen we net begonnen met werken was Sander een extreem lief persoon, en ik was gewoon niet zo aardig. Onderhand is Sander steeds gemener geworden en ik wat liever. Maar toen was dat wel een mooie combinatie. Het doel van de film was om kinderen uit te leggen dat ze niet altijd kunnen krijgen wat ze willen hebben. Maar Sander, met zijn lieve communicatie, zag in dat je daarvoor de zoete wereld van het kind moet gebruiken om dat te vertellen. Als ik er zo over nadenk is het geen echte liefheid, maar meer een soort truc.
Advertentie
Chocolate Bunny (2009),Lernert & Sander, KROVoor de Volkskrant maakten jullie het werk Blacker Sheep. Waarom een schaap in poedelvorm laten scheren?
Het thema dat we van de Volkskrant kregen was ‘Het zwarte schaap van de familie’. Dus we vroegen ons af: wie is het zwarte schaap in een familie zwarte schapen? Dat is de nicht, de poedel. Dit schaap is ook met deze look, met poedelkapsel en al, weer in de wei gezet bij zijn familie. Dat had je eigenlijk moeten filmen. Maar we proberen het juist open te houden, niet alle antwoorden te geven. Het moest een mysterie zijn, dan willen mensen het kopen en aan de muur hangen.
Blacker Sheep (2012),
Lernert & Sander, de VolkskrantJullie hebben het vooral over de conceptuele kant van jullie werk, maar zijn ambacht en stijl niet net zo belangrijk?
Ontwerpen moeten het idee ondersteunen. Bij ons duurt de conceptuele fase altijd het langst. Maar het bouwen hebben we ook een lange tijd zelf gedaan, dus het ambacht zit wel in ons. Sander heeft industrieel ontwerp gestudeerd. Maar nu, met de grotere budgetten en belangen, werken we met hele teams van special effects-mensen, assistenten en bouwers. Voor bepaalde klussen hebben we wel een vast team, een timmerbedrijf, dat zijn vrienden van ons. Maar bij klussen waar allerlei special-effects nodig zijn, wordt veel uitbesteed aan Londen.We staan er wel nog steeds op dezelfde manier in, onze ontwerpen komen voort uit het functionele. Als wij een glasharp ontwerpen, dan komt het grootste gedeelte van het ontwerp voort uit wat het uiteindelijk teweeg moet brengen. Als we er vervolgens een grijze achtergrond achter plaatsen, krijgen we te horen: “Wat heerlijk, zo clean, en lekker strak.” Maar meer is er gewoon niet voor nodig. We kunnen er ook absoluut niet tegen om dingen buiten de studio vorm te geven. Als we dat een keer doen, wordt het in de sneeuw, zo min mogelijk ruis.
Advertentie
No Limitvan 2unlimited (2009), uitgevoerd op de glasharp door Lernert & Sander Is technologie belangrijk voor jullie? Raken jullie geïnspireerd door nieuwe mogelijkheden in film of special effects?
Ons probleem is meestal dat we eigenlijk alles echt willen doen. Als je een boot tegen een champagnefles wil laten knallen, dan is er echt niks aan om dat in de computer te doen, dan ben je in drie minuten klaar. Waar wij echt van gruwen is de 3D-printer, en dan vooral de manier waarop het ingezet wordt. Natuurlijk worden er maatschappelijk gezien prachtige dingen mee gebouwd, zoals bruggen en organen. Maar je ziet soms van die kandelaars die nu gemaakt worden omdat er nu eenmaal 3D-printers zijn, en die zijn gewoon lelijk. Het is eigenlijk een soort staalkaart van wat er mogelijk is, zonder dat er een noodzaak voor is. We behoren niet tot het type kunstenaar dat technologie blindelings omarmt. Als we iets met een 3D-printer doen, dan gaan we daar weer een reflectief werk over maken. Bijvoorbeeld een 3D-printer die een 3D-printer print, dan krijg je een soort poëtische echo, terug naar het medium.Wat zijn jullie plannen voor de toekomst? Hoe staat het ervoor met de andere clips en de cover voor De Jeugd van Tegenwoordig?
Het nieuwe album komt deze maand uit, daarvoor maken we de albumcover, weer met katten erop. En die videoclips gaan we eind deze week opnemen. Maar het wordt wel weer zo reflectief als de vraag die we kregen.Toen we hoorden wat het totale budget was, bleek namelijk dat er eigenlijk maar geld was voor één muziekvideo. We gaan dus drie muziekvideo’s in één maken. Het mooie is dat we ons nu af vragen wat dat dan eigenlijk betekent, dat is het experiment. Het moet een video worden waar alle drie de nummers onder zouden passen. Die terloopsheid, dat is een heel fijn kader om in te werken. We hebben de vraag weer lekker letterlijk genomen.
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
