De feministische Pirelli-kalender van Andrea Mary Marshall staat vol met naaktfoto's van haarzelf

Dit artikel bevat expliciete foto's

De Pirelli-kalender is zoiets als een maatstaf voor Westerse schoonheidsidealen. Sinds de eerste uitgave in 1964 staat de kalender van het Italiaanse autobandenmerk vol met foto's van bekende fotografen en nog bekendere modellen, van Naomi Campbell (‘87, ‘95 én ’05) tot Kate Moss (2012). Wat begon als een schunnig blaadje voor gure autogarages is verworden tot een internationaal instituut, waar ieder jaar over de hele wereld naar wordt uitgekeken.

Eind deze maand zal de Pirelli-kalender voor 2016 verschijnen. De nieuwe editie wordt door sommige modewebsites nu al de meest geëmancipeerde ooit genoemd. Met invloedrijke vrouwen als Serena Williams en Yoko Ono vóór, en de beroemde fotografe Annie Leibovitz achter de camera, breekt de kalender met haar eigen traditie van jonge, slanke en ontblote modellen die binnen de geldende schoonheidsnormen vallen.

Toch is niet iedereen even blij met de kalender. Andrea Mary Marshall is er één van. De Amerikaanse kunstenares hekelt het idee dat vrouwen in de kalender, en in de media in het algemeen, altijd óf als sexy en geil afgebeeld worden, óf als slim en aseksueel. Het zijn twee uitersten die elkaar volgens haar helemaal niet uit hoeven te sluiten. Om dat duidelijk te maken maakte ze haar eigen versie van de Pirelli-kalender, genaamd Feminist Calendar 2016, die momenteel geëxposeerd wordt in de Garis & Hahn Galery in New York. De kalender staat anders dan je misschien zou vermoeden juist vol met ontblote, pin-up achtige en expliciete foto's van de kunstenares zelf. Alleen worden de sexy foto's deze keer vergezeld door een ander, contrasterend beeld: we zien dezelfde vrouw, maar ditmaal met kleren aan en zonder make-up, terwijl ze neutraal, bijna confronterend, de camera in kijkt.

Ik belde met Marshall om meer te weten te komen over het idee achter de kalender, en hoe ze die wil gebruiken om onderwerpen als schoonheid, gendergelijkheid en objectivering aan te kaarten. Het werd een interview waar ik pijnlijk genoeg ook zelf op mijn gekleurde, mannelijk kijk op de zaak werd gewezen.

The Creators Project: Over de aankomende Pirelli-kalender wordt gezegd dat hij misschien wel de meest geëmancipeerde ooit wordt. Is dat geen goede ontwikkeling?
Andrea Mary Marshall: Ik begrijp het motief erachter, en Pirelli zal er vast een goede bedoeling mee hebben, maar het grappige is dat de invloedrijke vrouwen in deze editie hun kleren juist aanhouden. Het past daarmee in het bekende stramien: vrouwen zijn óf sexy, en dan gaan de kleren uit, óf ze zijn intelligent, en dan kun je ze beter aanhouden. Dat is onzin. Het kan prima allebei.

Was het moeilijk om die twee kanten van jezelf vast te leggen?
Om eerlijk te zijn viel de rechterkant me moeilijker dan de linker. Ik maak in mijn werk vaker gebruik van zelfportretten, en normaal neem ik altijd een soort pose aan, zoals links. Maar in dit geval was het mijn eigen, meer persoonlijke, gereserveerde en exclusieve zelf die ik hier moest blootleggen. Mijn neutrale ik. Omdat het zo eerlijk en zo ‘van mij’ is, was dat best wel confronterend.

Wat maakt jouw kalender meer feministisch of meer vrouwvriendelijk?
In mijn kalender zie je juist beide kanten van mij als vrouw: links extreem seksueel, naakt, masturberend, plassend op de straat, en rechts meer gereserveerd, rustig en niet seksueel. De vrouw die je ziet is het allebei, en ze mag zelf beslissen om zich op de ene of de andere manier te portretteren. Wat ik wil zeggen is: het is oké om je sexy te voelen, maar het is ook oké om je dat niet te voelen. Voor mij ligt de schoonheid letterlijk in het midden, die onbeschaamde authenticiteit die je in beide kanten kan vinden, en dat is waar ze elkaar overlappen.

Werkt een project als dit niet alleen als je, zoals jezelf, juist binnen de geldende schoonheidsnormen valt?
Ik vind dat een erg oneerlijke vraag, en ook in hoge mate objectiverend. Het gaat echt totaal voorbij aan mijn punt. Vrouwen kunnen doen wat ze willen. Ik maak hier niet alleen een statement over mooie vrouwen. Elke vrouw is mooi en elke vrouw heeft meerdere unieke facetten van haar persoonlijkheid. Iedereen had deze kalender kunnen maken.

Wat hoop je met deze kalender te bereiken?
Ik probeer niemand te vertellen wat ze zouden kunnen doen, dat vind ik niet mijn verantwoordelijkheid als kunstenaar. Maar ik zou wel graag een gesprek zien ontstaan over (vrouwelijke) seksualiteit, objectivering en gendergelijkheid. In deze kalender zijn beide kanten even belangrijk, en ook evenveel ‘van mij’. Ik voel me helemaal op mijn gemak met mijn seksualiteit, maar tegelijkertijd kan het zo zijn dat ik even geen make-up wil dragen en een simpel zwart T-shirt aantrek. En dat geldt niet alleen voor mij, maar voor elke vrouw. Het feminisme is niet ‘over’. Er is nog steeds ongelijkheid, en er is een grote noodzaak voor vrouwen om zelf te bepalen hoe ze hun leven organiseren.

Juli

De Feminist Pirelli Calendar is nog tot en met 14 november te zien in de Garis & Hahn Galery in New York, en is hier online te koop. De officiële Pirelli Calendar 2016 zal 30 november in het Roundhouse in Londen worden gepresenteerd.