Op deze flipperkast kun je met z’n 8-en tegen elkaar spelen

Gamelan Wizard, in aanbouw. Afbeeldingen via

Geluidskunstenaar Lucas Abela en het Indonesische muzikale duo Senyawa hebben de handen ineengeslagen om de Gamelan Wizard te maken: een interactieve arcadegame die je niet in je eentje, maar met zijn achten kan spelen. De installatie verenigt op die manier de traditionele Indonesische 'Gamelan' met de iconische flipperkast uit de jaren '80 – en dat allemaal op een handgesneden, houten Javaans paviljoen.

Abela heeft zijn wortels in de underground muziek en staat bekend om zijn eclectische live optredens, waarbij hij bijvoorbeeld al eens een instrument bespeelde dat lijkt op een enorme glasscherf. In zijn installaties gebruikt hij arcade games als manier om muzikale ideeën te verkennen. Zo maakte Abela al eens een racebaan van vinylplaten, waarbij de bezoekers de autootjes konden besturen met behulp van een oud arcade racestuur. Nu heeft hij dat idee naar een serie interactieve flipperkasten vertaald, waarvan Gamelan Wizard de vijfde is. De kast is gemaakt in Yogyakarta, Indonesië en werd afgelopen maand verscheept naar Hobart’s MONA, waar het deze maand zijn debuut zal maken als onderdeel van MOFO ’15.

We spraken met Abela om te ontdekken wat hij zo boeiend vindt aan flipperkasten en om te vragen welke fysieke arcadegames we nog meer van hem kunnen verwachten.

The Creators Project: Je hebt inmiddels al vijf flipperkasten gemaakt. Heb je als kind veel rondgehangen in de arcadehal?
Lucas Abela: Ik ben 42, dus toen ik jong was waren de arcadehalen nog heel populair. Ik heb een groot deel van mijn jeugd doorgebracht bij de flipperkasthallen op de stranden van Florida. De oude jaren ’80 arcades waren altijd heerlijk luidruchtige plekken – elke machine had zijn eigen geluid dus er was in zo'n hal altijd een mengelmoes van geluidseffecten en muziek. Die ervaring heeft zeker invloed gehad op de muziek die ik later in mijn leven zou maken.

Waarom arcade games en flipperkasten?
Wanneer je op een arcade game afstapt, begrijp je eigenlijk meteen al wat je moet doen: je ziet de ballenschieter, de knoppen en je laat de flipper bewegen. Iedereen kan zo'n machine zien en beginnen met spelen. Vergeleken met andere geluidsinstallaties, probeert deze installatie meer participatie uit te lokken. Je bent echt actief met het instrument bezig. De arcadevorm, afgezien van de pop art symboliek, was een manier om het publiek de interactie aan te laten gaan op een hele intuïtieve manier.

Balls For Cthulhu, 2013

Bij een groot deel van je werk maak je gebruik van retro-technologie, zoals draaitafels en arcade games. Wat sta je tegenover het digitale tijdperk?

Een groot deel van de technologie die ik gebruik is inderdaad analoog, maar voor mij is dat niet perse retro. Ik ben namelijk nooit gestopt met het gebruiken van draaitafels en flipperkasten. In de huidige kunstgeneratie is alles heel erg gefocust op digitale technologie – alles speelt zich af achter de schermen van een geprogrammeerde zwarte doos. Ik vind dat nogal steriel. Ik hou van het idee om echte fysieke, electro-mechanische spelletjes te hebben. Ik koos daarom voor de flipperkast in plaats van videogames, omdat ik weg wilde blijven van de heersende beeldcultuur.

Pinball Pianola, 2012

Ga je ook nog andere arcadegames onder handen nemen?
Ik ben bezig met 'Physical Pong'. Het wordt net zo'n spel als Pong maar dan in de echte wereld, met behulp van mechanische flipperkastelementen. Je kunt het een beetje vergelijken met tafelvoetbal.

Ik heb ook nog plannen voor een jukebox-pinball-game-draaitafel-machine, haha. Dat zou de cirkel voor mij weer compleet maken, want ik ben ooit begonnen met het maken van muziek door draaitafels te manipuleren. Verder heb ik nog een paar andere ideeën liggen, maar daar weet ik nog niet zeker van of ze haalbaar zijn.

Schets van de Gamelan Wizard.

Met je installaties nodig je het publiek uit om zelf de performer te worden. Wat motiveerde je om die switch te maken?
Ik denk dat het altijd leuker is om experimentele muziek te maken dan om het te bekijken. Eén van mijn drijfveren achter het maken van deze installaties is dan ook dat ik mensen wil laten ervaren hoe het is om daadwerkelijk muziek te maken. Ik hou van optreden, dat is mijn eerste liefde, maar de installaties geven me een muzikale uitlaatklep.

Render van Gamelan Wizard.

Wat zal de toekomst voor je brengen?
Na MOFO ga ik beginnen aan mijn eigen arcade tentoonstelling in Miami Beach, op de plek waar ik als kind zelf vaak in de arcades rondhing. Daarna heb ik zes maanden lang een expositie in een wetenschapsmuseum in Duitsland, en hopelijk nog een paar andere exposities in Europa. Ik vind het belangrijk dat mijn machines op een goede plek terecht komen, en een lang en goed leven krijgen. Maar ik wil zelf niet meer verantwoordelijk zijn voor mijn kunst. Ik wil vooral meer nieuwe flipperkasten maken.

Gamelan Wizard is te zien als onderdeel van het MOFO ’15 zomerfestival in Tasmanië van 15 t/m 18 januari. Als aanvulling op de installatie zal Lucas Abela een live optreden op een glasinstrument geven samen met Senyawa.