Julie Mecoli's wereldsteden smelten tergend langzaam ineen

Julie Mecoli houdt van dingen die tijd kosten. Vanaf vandaag zal op het Dutch Electronic Art Festival in Rotterdam haar werk Dark Matter: Cities te bewonderen zijn: zwarte sculpturen gemaakt van aardpek die over enorm tijdsperiodes langzaamaan als suikerstroop naar beneden smelten. De stukken hebben de schijn een wetenschappelijk experiment te zijn dat al decennia aan de gang is, en op een manier zijn ze dat ook. Op Wikipedia staat de methode bekend als het pekdruppelexperiment - het langslopende laboratoriumexperiment ter wereld.

Het pekdruppelexperiment is in principe een zwarte klodder in een glazen trechter. In 1927 begon de fysicus en professor Thomas Parnell aan het experiment bij de University of Queensland om de viscositeit van aardpek aan te tonen. In een tergend langzaam tempo van gemiddeld één druppel per tien jaar, heeft de brei in de afgelopen eeuw nu negen keer een druppel laten vallen. Een maand geleden was er eindelijk weer een mijlpaal te vieren: na 13 jaar gewacht te hebben viel op 17 april de negende druppel.

Mecoli maakt gebruik van dezelfde methode, maar op een andere manier. In plaats van klodders zwarte smurrie heeft de kunstenaar en academicus op zorgvuldige wijze individueel gevormde massa's van de aardpek gevormd die er uit zien als de skylines van steden. De transformerende sculpturen van de kunstenaar dienen zo als metafoor voor stedelijk verval. Van haar sculptuur van het failliete en herstellende Detroit, tot de skyline van het overweldigend dure Londen, zijn de zwarte gedaantes door de kunstenaar niet bedoeld als deprimerende kijk op de metropool, maar als een commentaar op de onzichtbare en eeuwigdurende tranfsormaties waarin de wereldsteden zich bevinden.

Dark Matter: Cities is niet de eerste keer dat Mecoli met aardpek werkt. In 2009 maakte ze een mastaba en een ziggoerat van het materiaal en fotografeerde deze van hun stijve beginselen tot hun ineenstortingen op pilaren in de kunstgalerij. We spraken Mecoli over haar herstellende thuisstad Detroit, koolstofvoetafdrukken en wat het betekent om kunstwerken te maken die letterlijk jaren duren om 'voltooid' te worden:

The Creators Project: ik vraag me af waarom je deze steden hebt gekozen. Wat is jouw visie van hedendaags Londen, is het aan het vervallen?

Julie Mecoli: Dark Matter: Cities – London and Dark Matter: Cities – Detroitverwijzen naar twee iconische steden en plekken die belangrijk voor me zijn. Ik ben geboren en getogen in Detroit, en ik heb de industriële terugval van de stad en de worsteling voor een wedergeboorte van dichtbij kunnen observeren. Daarnaast heb ik een groot deel van mijn volwassen leven geleefd en gewerkt in Londen, een stad die ooit de hoofdstad was van een grote imperiale macht en nu onvermijdelijk een achteruitgang doormaakt. De sculpturen vervallen niet, maar bevinden zich eerder in een staat van transformatie naar entropie, net als alle andere dingen eigenlijk.

Hoe lang zullen deze sculpturen op DEAF te zien zijn? Afhankelijk van de aardpek kunnen ze het dagen of weken uithouden.

Alle sculpturen bewegen. Dark Matter: Cities – London en Dark Matter: Small House zijn gemaakt van '95/25 aardpek', hetzelfde pek dat gebruikt is in het pekdruppelexperiment, en zal daarom decennia 'kruipen'. Dark Matter: Cities – Detroit is gemaakt van een mix van '92/25' en '70/100 aardpek', dus die bewoog in het begin sneller. Maar ook bij dat sculptuur zal het decennia duren voordat het volledig zijn vorm verliest. De waarneming van geleidelijke verandering betekent dat het ons soms niet opvalt wat er gebeurt, maar dat dingen desondanks veranderen.

Was het een heugelijk moment voor je toen laatst de negende druppel in het pekdruppelexperiment eindelijk viel?

Ik stuitte voor het eerst op het experiment toen ik informatie zocht over aardpek. Later had ik het geluk om professor John Mainstone te ontmoeten die het pekdruppelexperiment van de University of Queensland overziet. Hij heeft als conciërge nooit één druppel zien vallen. De negende druppel viel een aantal weken geleden, en vormde voor mij een kleine gebeurtenis in een proces van verandering. Er is nog meer aardpek in de trechter. Het experiment gaat verder dan de levens van de maker en andere verzorgers.

Maak je de aardpek zelf of is het ergens anders van afkomstig?

Aardpek is een materiaal dat al duizenden jaren uit de grond bubbelt in Zuid-Californië, het zuiden van Irak en op enkele andere plekken op de wereld. Veel van de aardpek die beschikbaar is, wordt gebruikt in de bouwsector. De aardpek die ik heb gebruikt komt van dezelfde bron. Ik mix wel verschillende gradaties bij elkaar om een spectrum aan 'snelheden' te verkrijgen. De fysieke eigenschappen van het materiaal blijven me intrigeren. Er is nog zo veel om te ontdekken.

Waarom koos je ervoor om een ziggoerat op een pilaar in een galerij te laten smelten?

De Dark Matter-sculpturen zijn van archetypische, mangemaakte gebouwen en stadslandschappen. De ziggoerat is een van de oudste structuren die door de mens is gemaakt. Over het algemeen waren het massieve tempels of heilige plekken. Een ziggoerat gemaakt van aardpek, een van de oudste bouwmaterialen in de wereld, zal niet voor altijd overeind blijven. Ondanks dat het leek alsof de ziggoerat aan het smelten was, was dat het niet. De aardpek was aan het 'kruipen' - uiteindelijk liet het een schijnbare ruïne achter op de zuil.

Ik heb voor zuilen gekozen omdat het zo'n traditionele manier is om sculpturen te presenteren en aandacht te vestigen op hun 'objectheid'. In dit geval vestigt de zuil de aandacht op een sculptuur dat zich niet noodzakelijk op een conventionele manier gedraagt: het is niet verticaal, het is een basismateriaal, het is geen 'object' en is niet echt uitvoerbaar. De zuil ondersteunt iets dat vergankelijk is.

Hoe is je visie op steden veranderd sinds je de stukken hebt gemaakt?

Aardpek is een petroleumderivaat. De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen om onze samenlevingen draaiende te houden is overal onhoudbaar geworden. Ik werk nu aan een stuk dat andere steden bevat waar ik mijn koolstofvoetafdruk heb achtergelaten.

Zou dat een manier kunnen zijn waarop Detroit zich kan herstellen?

Zeker weten. Detroit als stad heeft natuurlijk de nodige problemen en uitdagingen, maar er is veel aan de gang en veel mensen werken hard om duurzame stappen te maken. Wat er op zal rijzen zal misschien niet lijken op het Detroit uit het verleden, maar er zal een ander Detroit tevoorschijn komen. Het is heel spannend om zo'n postindustrieel experiment vorm te zien krijgen.

Je kunt Julie Mecoli's werk in actie zien op het Dutch Electronic Art Festival in Rotterdam van 21 mei tot en met 9 juni.

Gerelateerd:

Buitenaardse bol lijkt voortdurend in zichzelf te smelten