Toen Disney en Dr. Seuss nog racistische cartoons maakten

Kunst is vaak een weerspiegeling van het leven – en animatie vormt daar geen uitzondering op. Waar moderne Disneyfilms als Frozen en Big Hero 6 behoorlijk onschuldig lijken, barsten de ouderwetse tekenfilms van het bedrijf vaak van de controversiële stereotyperingen, van denigrerende representaties van inheemse Afrikanen in Cannibal Capers (1930) en Trader Mickey (1932), tot beledigende stereotyperingen van Joden in De Drie Kleine Biggetjes (1933).

Disney is niet de enige die zich hieraan schuldig heeft gemaakt. Ook de verhalen van Dr. Seuss of Tom & Jerry bevatten dubieuze vertoningen van etnische minderheden en waren zelfs regelrecht discriminerend. Zo wordt Tom & Jerry  op Amazon Prime en iTunes zelfs vergezeld van de volgende waarschuwing vooraf: “Deze korte animatiefilms zijn producten van hun tijd. Sommigen vertonen etnische en raciale vooroordelen die ooit gemeengoed waren in de Amerikaanse samenleving.”

Maar zijn deze cartoons inderdaad een reflectie van destijds heersende maatschappelijke opvattingen? Of was er patriottisme in het spel, als schijnbaar onschuldige manier om xenofobe haat te verspreiden? Of misschien een combinatie hiervan?

Om die vraag te beantwoorden spraken we met Christopher Norris, a.k.a. Steak Mtn – amateur-animatiehistoricus en grafisch ontwerper –over deze schimmige cartoongeschiedenis. “Het hangt nogal af van welk [cartoon]beleid er op dat moment werd gevoerd,” zegt hij. “Sommige gevallen zou je zeker kunnen bestempelen als product van hun tijd. In die tijd waren veel mensen racistisch, seksistisch en homofoob, zonder dat ze het zelf doorhadden.”

Norris voegt eraan toe dat wat wij nu als radicale uitlatingen zouden beschouwen, in die tijd helemaal niet zo radicaal werden gevonden. Gebeurtenissen als Pearl Harbor brachten een politiek klimaat teweeg waarin ‘het onbekende’ als bedreigend werd ervaren, en de propaganda daartegen werd gezien als een bewezen dienst.

Volgens hem heeft het ook te maken met de pessimistische inslag die veel cartoonisten volgens hem hebben. “De meeste cartoonisten die ik ken zijn redelijk gecompliceerde en gedeprimeerde mensen, wat volgens mij voor wel meer mensen uit de creatieve sector geldt,” vertelt Norris, die zelf een horloge draagt met de zin “I PROBABLY HATE YOU”. “Maar ik denk niet dat cartoons nou per sé de duistere kant van de wereld blootleggen. Zoals voor wel meer creatieve gebieden geldt, kunnen cartoons zowel lichtvoetig als duister zijn – soms zijn ze dat tegelijkertijd, waardoor het tot denken aanzet. Maar meestal wordt de duistere kant van de mens belicht - vaak ook nog eens in een belachelijk jasje.

Welke invloed de cartoons gehad hebben op de generaties die onder de doelgroep vielen is onmogelijk te peilen. Maar ondanks dat hebben de tekenfilms ontegenzeglijk belangrijke waarde, al was het alleen maar om ongemakkelijk te kunnen lachen om de collectieve mindset van een paar generaties voor ons.

Afbeelding via

Kijk hier voor werk van Steak Mtn.