Wat was dat enorme zwarte gevaarte op Lowlands nou eigenlijk?

Ego Vivo. Ik leef. De sokkel met de Latijnse tekst, en het enorme zwarte kunstwerk dat erboven de lucht in torent, was het eerste dat je zag als je dit weekend het festivalterrein van Lowlands kwam binnenwaggelen. Het pikzwarte kunstwerk was imposant, zeker, maar ook een beetje duister en vaag. Wat stelde dit ding eigenlijk voor? Was het een zwarte voet? Een verbrande lucifer? Of een soort vreemd dun armpje? En wie zat hier achter?

Nu ik met anderhalve been weer terug op aarde ben beland, had ik eindelijk even de tijd het uit te zoeken. De man achter Ego Vivo blijkt Caspar Berger te zijn, een Nederlandse kunstenaar die je misschien kent van zijn zelfportretten van huid op sterk water of zijn Family-serie, waarin hij levensgrote afgietsels van zijn familieleden exposeerde. Ik vroeg hem naar het idee achter zijn eerste Lowlands-kunstwerk en hoe het is om te exposeren voor een publiek van ruim 48.000 semi-dronken festivalgangers.

The Creators Project: Wat moet het kunstwerk precies voorstellen?

Caspar Berger: In samenwerking met Toshiba en Het Langeland Ziekenhuis heb ik een CT-scan laten maken van mijn geraamte en die vervolgens laten uitprinten door een 3D-printer. Van al die botten heb ik voor dit werk uiteindelijk mijn bovenarmbot – de humerus – gepakt en die tot een grootte van 6,5 meter opgeblazen. De sculptuur is met een robotarm uit piepschuim gefreesd, en daar is uiteindelijk weer een bronzen afgietsel van gemaakt. Bij dat freesproces snijdt de robotarm eerst de grote lijnen uit, en werkt het vervolgens naar een steeds gladdere vorm toe. Ik heb er expres voor gekozen om die laatste stap achterwege te laten, zodat je de lijnen van de robot nog ziet. Het beeld heeft daardoor een hele organische vorm, maar van dichtbij zie je de digitale vingerafdruk van het maakproces nog terug.

Wat is het idee achter dit werk?

Ik ben al langer gefascineerd door zelfportretten. Eerst maakte ik afdrukken van mijn buitenkant, mijn huid, maar voor dit project wilde ik juist een tweede metafoor voor identiteit zoeken, een zelfportret van de binnenkant. Zo kwam ik bij mijn skelet uit. Je skelet is als het ware je eeuwige identiteit, dat wat er van je overblijft als je er zelf allang niet meer bent. Wat betekent het als je levend je eigen skelet in handen houdt? Wat voor soort tegenstrijdigheden levert dat op?

Hoe past de tekst Ego Vivo in dat idee?

Vivo betekent al ‘ik leef’, maar ik heb er expres nog een keer Ego voor gezet om het allemaal nog persoonlijker te maken. Ik vind dat iedereen een monument zou moeten oprichten voor het feit dat hij of zij leeft, en dit is het mijne. De grap is dat je met je botten, met een symbool van je dood dus eigenlijk, juist kunt vieren dat je nu nog leeft. Dat vind ik een mooie gedachte. Ik heb het bot daarom ook omgekeerd neergezet: de kant van de elleboog zit boven en de schouderkant onder. Daardoor lijkt het een beetje op een gebalde vuist. Het zorgt ervoor dat het bot op een obelisk gaat lijken, als een soort erezuil van het feit dat ik leef, dat we allemaal leven.

En dat hebben nu een stuk of 50.000 mensen van je mogen zien. 

Ja, haha. Ik vond het wel echt geweldig om op Lowlands te staan. Niemand weet dat zo’n werk van jou is, dus het is heel leuk om te zien hoe mensen ernaar kijken, of het erover hebben of er gewoon even tegenaan leunen om uit te rusten. Je kunt je als kunstenaar zorgen maken of een kunstwerk op een festival wel voldoende context krijgt, maar het beeld heeft dat volgens mij wel overleefd. Het had zo’n centrale plaats dat het ook zonder uitleg al een hele prominente rol had. En ’s avonds zag het er ook nog eens heel spectaculair uit met dat licht. Ik ben heel tevreden.

Zien we je volgend jaar weer op Lowlands?

Ik ga binnenkort met de organisatie om de tafel zitten om te kijken wat we volgend jaar kunnen doen. Maar wat mij betreft ben ik er de volgende Lowlands weer. Ik heb nog genoeg mooie plannen.

Ego Vivo / Self-Portrait 25 is vanaf deze week te zien in de beeldentuin van Museum de Fundatie in Zwolle, waar je ook eerdere Lowlands-kunstwerken kunt zien als de Triomfboog van Yasser Ballemans, Ins Blaue van David Blade en RAWSOME! van Ronald Westerhuis.