Mona Lisa was niet altijd even mysterieus — althans, niet volgens het onderzoek van de Franse wetenschapper Pascal Cotte, die in 2010 exclusieve toegang tot het schilderij kreeg. De afgelopen jaren is hij bezig geweest om een technologie te ontwikkelen waarmee hij onder de vele verflagen van het beroemde schilderij kan kijken. Op die manier kon hij eerder al de originele kleuren van de Mona Lisa onthullen, en toonde hij aan hoe een ander werk van de Da Vinci, De dame met de hermelijn, wel drie keer overgeschilderd was. Nu beweert hij dat het hem is gelukt om een eedere versie van de Mona Lisa bloot te leggen.
Advertentie
Multispectrumanalyse vormt de sleutel tot die nieuwe ontdekking. Cotte schijnt daarbij een extreem fel licht uit het gehele spectrum op het oppervlak, om zo als het ware nieuwe aspecten van die kleuren vrij letterlijk ‘aan het licht’ te brengen. Met camera’s die infraroodlicht kunnen registreren is hij in staat om op die manier door de verschillende lagen van verf te kijken. Zo kan hij de contouren van oude verflagen berekenen: het proces leunt op een grote hoeveelheid software en interpretaties van de infrarooddata, met als gevolg dat de onderzoeker zijn bevinding nu pas – na vijf jaar onderzoek – met zekerheid met de wereld kan delen.
Voor zijn onderzoek stelde Pascal Cotte de Mona Lisa bloot aan alle lichten binnen het spectrum
Als Cotte’s bevindingen juist blijken, dat lijkt het erop dat het meest iconische onderdelen van de Mona Lisa pas helemaal aan het eind werden toegevoegd. Misschien was het een geniale ingeving midden in de nacht die Da Vinci ertoe zette het gezicht van zijn subject radicaal aan te passen en vele malen mysterieuzer te maken. Wat we hierboven “onthult” zien is een eerste benadering van hoe de eerdere versie van de Mona Lisa eruit had gezien, en ze is bij lange na niet zo interessant als haar oudere zus. Aan de ene kant lijkt dat logisch — iedere kunstenaar zal je vertellen dat het verschil tussen de eerste schets en het uiteindelijke werk enorm is. Dachten we echt dat Da Vinci zijn beroemdste werk in een bevlieging op het doek zette? Is die niet juist het bewijs dat het genie van de kunstenaar pas na jaren van zorgvuldig wikken en wegen tot wasdom — en op het doek — kwam?
Advertentie
Toch is Cotte’s onderzoek vele malen controversiëler dan zijn primeur met De dame met de hermelijn, aangezien deze onthulling de Mona Lisa van haar immer volgzame oogopslag en ondeugende glimlach beroven die haar zo wereldberoemd hebben gemaakt. “Ik ben skeptisch,” zegt Will Compertz, kunstverslaggever voor de BBC. “Het is volkomen normaal voor een kunstenaar om over een werk te schilderen dat in opdracht van een klant wordt gemaakt…. [Maar] de data die via deze technologie is verzameld staat open voor meerdere interpretaties, die door de academische en curatorele gemeenschap geanalyseerd en bevestigd dienen te worden, niet door slechts één individu. Ik denk dat de beslissing van het Louvre om nog geen officiëel statement te maken sprekend is. We hebben het hier over het beroemdste schilderij ter wereld, een ster als het ware, en die zorgen altijd voor de grootste verhalen. Maar in dit geval denk ik dat voorzichtigheid geboden is.”
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
